02191004492

همه چیز درباره استپر خودرو

وقتی پشت فرمان خودرو می­نشینیم دوست داریم که خودروی ما عملکرد بی­نقصی داشته باشد. هرگونه اختلال در عملگرهای خودرو سبب می­شود تا ما با مشکل مواجه شده و از رانندگی خود لذت نبریم .

به همین دلیل مهم است که قطعات مختلف موتور خوردو و شیوه عمل آنها را بشناسیم تا در هنگام دیدن علائم خرابی آنها هر چه سریع­تر برای تعمیر و یا تعویض آنها اقدام کنیم و جلوی خسارت­های بیشتر را بگیریم.

یکی از قطعات موتور خودرو که عملکرد آن در کار کردن صحیح موتور تأثیر بسزایی دارد، استپر نام دارد. خرابی این قطعه بر روی استارت خوردن خودرو و دور موتور آن در زمان ایست کامل و حرکت تأثیر می­گذارد. بنابراین مهم است که با نحوه عملکرد و علائم خرابی این قطعه آشنا باشیم تا با تعویض به موقع آن بازده خودروی خود را افزایش دهیم.

گاهی خرابی استپر به دلیل کثیف شدن این قطعه می­باشد. عملکرد صحیح این قطعه آنقدر مهم است که باید به عملکرد آن توجه ویژه­ای داشته باشید و در سرویس­های دوره­ای خودروی خود، حتماً استپر را نیز بررسی نمائید. در این مقاله می­کوشیم تا شما را با این قطعه خودرو و چگونگی نگهداری از آن آشنا کنیم.

 

وظایف استپر موتور

وظیفه استپر ( Idle Valve Control) کنترل شرایط استارت خوردن خودرو و صدور دستورهای موردنیاز برای جلوگیری از خاموش شدن آن می­باشد. اگر بخواهیم به زبان ساده تر بگوئیم، استپر دور موتور خودرو را کنترل می­کند.

با کمک این قطعه الکترونیکی- مکانیکی، دور موتور خودرو بر اثر عوامل مختلفی مانند روشن کردن کولر، سرد بودن موتور و یا برداشتن ناگهانی پا از روی پدال گاز، قرار نگرفته و کار خود را به درستی ادامه دهد.

حتماً شما هم گاهی دیده­اید که در تابستان با روشن کردن کولر خودرو، قدرت موتور خودروی شما افت می­کند.

در شرایطی مانند مثالی که ذکر کردیم، که یک سیستم مصرف­کننده داخلی  ( مانند روشن کردن کولر، فعال کردن فرمان هیدرولیک و … ) فعال می­شود، اگر استپر موتور خراب باشد، موتور خودرو خاموش می­شود. وظیفه استپر این است که در هر شرایط ثابت و متغیری، دور موتور خودرو را کنترل نموده و آن را متعادل کرده و پایدار نگه دارد.

وظیفه دیگر استپر این است که در هنگام استارت زدن و زمانی که موتور خودرو سرد است، فرمان باز شدن دریچه گاز را صادر می­کند تا استارتی قوی و بی­عیب داشته باشیم و اصطلاحاً خودرو با تک استارت روشن شود.

عملکرد استپر به وسیله کامپیوتر مرکزی خودرو( ECU) کنترل می­شود. اگر سنسور ضربه بر روی موتور خودرو وصل شده باشد، استپر طوری سورن ژیگلور را حرکت می دهد تا ضربه ناشی از احتراق ناقص سوخت به طرز درستی جبران شده و یا بهبود یابد.

وظایف استپر خودرو

به طور کلی وظایف استپر را می­توان به شرح زیر دسته بندی کرد:

  • تنظیم عملکرد موتور خودرو در دور پائین.
  • ثابت نگه داشتن دور موتور در شرایط مختلفی که باعث نوسان در دور موتور می­شود مانند روشن کردن کولر
  • ایجاد حالت ساسات وقتی موتور خودرو سرد است
  • تنظیم زمان بسته شدن مسیر هوا در شرایط مختلف

 

در اینجا باید این نکته را یادآوری کنیم که استپر در خودروهایی که دریچه  گاز آنها سیمی ( مکانیکی) است، به کار برده می شود مانند پراید ، برخی از مدل­های رانا، بیشتر 206 های تیپ2 و پژو405 ولی در خودروهایی که دریچه گاز برقی دارند ، مانند دنا، سمند EF7  و ال90 ، این قطعه را نخواهیم دید.

در چنین خودروهایی تمام وظایف استپر به وسیله یک سیستم برقی پیشرفته و تحت فرمان کامپیوتر مرکزی خودرو کنترل می­شود.

علائم خرابی استپر موتور

درست است که برای تشخیص خرابی استپر معمولاً از دیاگ استفاده می­شود اما خود شما هم با توجه به توضیحاتی که در بالا دادیم، می توانید به راحتی متوجه علائم خرابی آن شوید:

  • با رها کردن ناگهانی پدال گاز، خودرو خاموش شود.
  • روشن کردن کولر سبب افت شدید دور موتور خودرو شود.
  • دور موتور خودرو در شرایط مختلف ناپایدار باشد و دائماً تغییر کند.
  • در حالت توقف خودرو، موتور نوسان داشته باشد ، به عنوان مثال بدون دخالت راننده گاز بخورد.

نکته 1: توجه داشته باشید در اکثر مواقع خرابی استپر در دور آرام خودرو خود را نشان می­دهد، زیرا نوسانات دور موتور در این حالت بهتر دیده می­شود.

نکته 2 : در زمان خرابی استپر چراغ چک خودرو روشن می­شود و در زمان تعویض دنده ، خودرو کمی گاز می­خورد.

عوامل خرابی استپر موتور

یکی از دغدغه­ها افراد تشخیص اشتباه علت خرابی خودرو می­باشد که سبب صرف وقت و هزینه بالایی شده و در نهایت مشکل نیز برطرف نمی­شود. ما می­خواهیم به شما کمک کنیم تا از این مسئله پیشگیری کنید.

حتی اگر علائم خرابی استپر را که در بالا ذکر کردیم در خودروی خود دیدید، نباید بلافاصله برای تعویض استپر اقدام نمائید، زیرا ممکن است این علائم به دلیل خرابی قطعات دیگری نیز به وجود بیایند.

پس در مرحله اول باید از درستی این قطعات اطمینان پیدا کنید و بعد نسبت به تعویض استپر اقدام نمائید. درست است که با استفاده از دیاگ می­توانید درستی و یا خرابی این قطعه را متوجه شوید اما توصیه می­کنیم پیش از تعویض آن از درستی قطعات زیر و عملکرد درست آنها اطمینان پیدا کنید :

  • عملکرد صحیح سنسور موقیعت دریچه گاز؛
  • عملکرد صحیح سیستم جرقه زنی؛
  • انژکتورها و پاشش صحیح سوخت؛
  • سیستم ورودی هوا و و عدم نشت هوا.

اگر این قطعات سالم بودند و نقصی در نحوه عملکرد آنها دیده نشد، می­توانید با خیال راحت نسبت به تعمیر و یا تعویض استپر خودرو خود اقدام کنید.

البته گاهی چرب شدن استپر و یا جمع شدن جرم و دوده روی آن ، سبب می­شود که دریچه این قطعه باز شده و جلوی عملکرد درست آن را بگیرد. بارها دیده شده است که با تمیز کردن استپر، مشکلات موجود در عملکرد آن از بین می­رود و دیگر نیازی به تعویض این قطعه نخواهد بود.

عوامل خرابی استپر موتور خودرو را عبارتند از:

  • خاموش کردن خودرو در دور پایین
  • کثیف شدن قطعه
  • فرسودگی یا شکستن آن
  • خراب یا خورده شدن محل نصب این قطعه

 

چگونه استپر موتور خودرو را تمیز کنیم؟

پیش از آنکه نحوه تمیز کردن استپر را توضیح دهیم باید این نکته را بگوئیم که تمیز کردن استپر، در مورد خودروهایی که عملکرد پائینی دارند، مؤثر است و برای خودروهایی با کارکرد بالا بهتر است این قطعه سالی یک بار بررسی شده و در صورت نیاز تعویض گردد.

استپر خراب

استپر موتور دائماً در تماس با پاشش سوخت و هوا قرار دارد؛ به همین دلیل نیز جرم می­گیرد و تمیز کردن این قطعه، نقش بسزایی در عملکرد صحیح آن داشته و کاری ضروری است که از حساسیت بالایی برخوردار می­باشد. برای اینکه این کار را به شیوه­ای صحیح و امن انجام دهید، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

  • پیش از شروع هر کاری باتری خودرو را جدا کنید تا خودرو برق نداشته باشد.
  • با ابزار مخصوص پیچ­های استپر را باز کرده و آن را از دریچه گاز جدا کنید. اگر از پیچ­گوشتی نامناسب برای این کار استفاده کنید، پیچ­ها آسیب دیده و اصطلاحاً خورده می­شوند. این امر سبب می­شود استپر موتور در هنگام بستن مجدد به درستی روی دریچه گاز قرار نگیرد و عملکرد درستی نداشته باشد.
  • در داخل شفت استپر، چرخ­دنده­های پلاستیکی کوچکی قرار دارند که ممکن است جابه­جایی و چرخاندن سبب شکستن آنها شود. دنده­های داخل شفت نیز بسیار آسیب­پذیر هستند و به همین دلیل در هنگام تمیز کردن آنها باید دقت زیادی داشته باشید تا آسیبی به این دنده­ها و چرخ­دنده­های ظریف وارد نشود.
  • دیده می­شود که گاهی حتی تعمیرکاران حرفه­ای نیز برای تمیز کردن استپر از بنزین استفاده می­کنند. استفاده از ماده شیمیایی قوی­ای مانند بنزین می­تواند قطعات استپر را خورده و از طول عمر این قطعه بکاهد. بهترین روش استفاده از اسپری­های مخصوص این کار است. علاوه براینکه این اسپری­ها سبب خوردگی قطعات استپر نمی­شوند، به دلیل اسپری بودن، به تمام منافذ آن نفوذ کرده و آنها را نیز تمیز می­کنند. توجه داشته باشید که از تماس اسپری با دست­ها یا چشمان خود جلوگیری کنید.
  • زمانی­که دارید استپر را تمیز می­کنید باید طوری این قطعه را در دست بگیرید که تمام مواد زائدی که در هنگام تمیز کاری از آن جدا می­شوند، داخل قطعه نمانده و کاملاً از آن خارج شوند.
  • محل باز کردن استپر را نیز تمیز و خشک کنید.
  • در اغلب اوقات بعد از باز کردن و تمیز نمودن استپر و بستن آن سرجای خود، خودرو با یک استارت روشن نمی­شود، بسته به نوع خودرو باید 3 تا 5 بار سوئیچ را باز کرد و بعد از چند ثانیه آن را بست و دوباره این کار را تکرار نمود، تا استپر با کامپیوتر مرکزی خودرو هماهنگ شود.

اگر بعد از تمیز کردن استپر باز هم علائم خرابی این قطعه را دید و یا چراغ چک خودروی شما روشن شد باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید.

امیدواریم که مطالب ذکر شده در این مقاله برای شما مفید بوده و بتواند در بهینه سازی عملکرد خودرو ، به شما کمک نماید.