همه چیز درباره استپر خودرو
وقتی پشت فرمان خودرو مینشینیم دوست داریم که خودروی ما عملکرد بینقصی داشته باشد. هرگونه اختلال در عملگرهای خودرو سبب میشود تا ما با مشکل مواجه شده و از رانندگی خود لذت نبریم .
به همین دلیل مهم است که قطعات مختلف موتور خوردو و شیوه عمل آنها را بشناسیم تا در هنگام دیدن علائم خرابی آنها هر چه سریعتر برای تعمیر و یا تعویض آنها اقدام کنیم و جلوی خسارتهای بیشتر را بگیریم.
یکی از قطعات موتور خودرو که عملکرد آن در کار کردن صحیح موتور تأثیر بسزایی دارد، استپر نام دارد. خرابی این قطعه بر روی استارت خوردن خودرو و دور موتور آن در زمان ایست کامل و حرکت تأثیر میگذارد. بنابراین مهم است که با نحوه عملکرد و علائم خرابی این قطعه آشنا باشیم تا با تعویض به موقع آن بازده خودروی خود را افزایش دهیم.
گاهی خرابی استپر به دلیل کثیف شدن این قطعه میباشد. عملکرد صحیح این قطعه آنقدر مهم است که باید به عملکرد آن توجه ویژهای داشته باشید و در سرویسهای دورهای خودروی خود، حتماً استپر را نیز بررسی نمائید. در این مقاله میکوشیم تا شما را با این قطعه خودرو و چگونگی نگهداری از آن آشنا کنیم.
وظایف استپر موتور
وظیفه استپر ( Idle Valve Control) کنترل شرایط استارت خوردن خودرو و صدور دستورهای موردنیاز برای جلوگیری از خاموش شدن آن میباشد. اگر بخواهیم به زبان ساده تر بگوئیم، استپر دور موتور خودرو را کنترل میکند.
با کمک این قطعه الکترونیکی- مکانیکی، دور موتور خودرو بر اثر عوامل مختلفی مانند روشن کردن کولر، سرد بودن موتور و یا برداشتن ناگهانی پا از روی پدال گاز، قرار نگرفته و کار خود را به درستی ادامه دهد.
حتماً شما هم گاهی دیدهاید که در تابستان با روشن کردن کولر خودرو، قدرت موتور خودروی شما افت میکند.
در شرایطی مانند مثالی که ذکر کردیم، که یک سیستم مصرفکننده داخلی ( مانند روشن کردن کولر، فعال کردن فرمان هیدرولیک و … ) فعال میشود، اگر استپر موتور خراب باشد، موتور خودرو خاموش میشود. وظیفه استپر این است که در هر شرایط ثابت و متغیری، دور موتور خودرو را کنترل نموده و آن را متعادل کرده و پایدار نگه دارد.
وظیفه دیگر استپر این است که در هنگام استارت زدن و زمانی که موتور خودرو سرد است، فرمان باز شدن دریچه گاز را صادر میکند تا استارتی قوی و بیعیب داشته باشیم و اصطلاحاً خودرو با تک استارت روشن شود.
عملکرد استپر به وسیله کامپیوتر مرکزی خودرو( ECU) کنترل میشود. اگر سنسور ضربه بر روی موتور خودرو وصل شده باشد، استپر طوری سورن ژیگلور را حرکت می دهد تا ضربه ناشی از احتراق ناقص سوخت به طرز درستی جبران شده و یا بهبود یابد.
به طور کلی وظایف استپر را میتوان به شرح زیر دسته بندی کرد:
- تنظیم عملکرد موتور خودرو در دور پائین.
- ثابت نگه داشتن دور موتور در شرایط مختلفی که باعث نوسان در دور موتور میشود مانند روشن کردن کولر
- ایجاد حالت ساسات وقتی موتور خودرو سرد است
- تنظیم زمان بسته شدن مسیر هوا در شرایط مختلف
در اینجا باید این نکته را یادآوری کنیم که استپر در خودروهایی که دریچه گاز آنها سیمی ( مکانیکی) است، به کار برده می شود مانند پراید ، برخی از مدلهای رانا، بیشتر 206 های تیپ2 و پژو405 ولی در خودروهایی که دریچه گاز برقی دارند ، مانند دنا، سمند EF7 و ال90 ، این قطعه را نخواهیم دید.
در چنین خودروهایی تمام وظایف استپر به وسیله یک سیستم برقی پیشرفته و تحت فرمان کامپیوتر مرکزی خودرو کنترل میشود.
علائم خرابی استپر موتور
درست است که برای تشخیص خرابی استپر معمولاً از دیاگ استفاده میشود اما خود شما هم با توجه به توضیحاتی که در بالا دادیم، می توانید به راحتی متوجه علائم خرابی آن شوید:
- با رها کردن ناگهانی پدال گاز، خودرو خاموش شود.
- روشن کردن کولر سبب افت شدید دور موتور خودرو شود.
- دور موتور خودرو در شرایط مختلف ناپایدار باشد و دائماً تغییر کند.
- در حالت توقف خودرو، موتور نوسان داشته باشد ، به عنوان مثال بدون دخالت راننده گاز بخورد.
نکته 1: توجه داشته باشید در اکثر مواقع خرابی استپر در دور آرام خودرو خود را نشان میدهد، زیرا نوسانات دور موتور در این حالت بهتر دیده میشود.
نکته 2 : در زمان خرابی استپر چراغ چک خودرو روشن میشود و در زمان تعویض دنده ، خودرو کمی گاز میخورد.
عوامل خرابی استپر موتور
یکی از دغدغهها افراد تشخیص اشتباه علت خرابی خودرو میباشد که سبب صرف وقت و هزینه بالایی شده و در نهایت مشکل نیز برطرف نمیشود. ما میخواهیم به شما کمک کنیم تا از این مسئله پیشگیری کنید.
حتی اگر علائم خرابی استپر را که در بالا ذکر کردیم در خودروی خود دیدید، نباید بلافاصله برای تعویض استپر اقدام نمائید، زیرا ممکن است این علائم به دلیل خرابی قطعات دیگری نیز به وجود بیایند.
پس در مرحله اول باید از درستی این قطعات اطمینان پیدا کنید و بعد نسبت به تعویض استپر اقدام نمائید. درست است که با استفاده از دیاگ میتوانید درستی و یا خرابی این قطعه را متوجه شوید اما توصیه میکنیم پیش از تعویض آن از درستی قطعات زیر و عملکرد درست آنها اطمینان پیدا کنید :
- عملکرد صحیح سنسور موقیعت دریچه گاز؛
- عملکرد صحیح سیستم جرقه زنی؛
- انژکتورها و پاشش صحیح سوخت؛
- سیستم ورودی هوا و و عدم نشت هوا.
اگر این قطعات سالم بودند و نقصی در نحوه عملکرد آنها دیده نشد، میتوانید با خیال راحت نسبت به تعمیر و یا تعویض استپر خودرو خود اقدام کنید.
البته گاهی چرب شدن استپر و یا جمع شدن جرم و دوده روی آن ، سبب میشود که دریچه این قطعه باز شده و جلوی عملکرد درست آن را بگیرد. بارها دیده شده است که با تمیز کردن استپر، مشکلات موجود در عملکرد آن از بین میرود و دیگر نیازی به تعویض این قطعه نخواهد بود.
عوامل خرابی استپر موتور خودرو را عبارتند از:
- خاموش کردن خودرو در دور پایین
- کثیف شدن قطعه
- فرسودگی یا شکستن آن
- خراب یا خورده شدن محل نصب این قطعه
چگونه استپر موتور خودرو را تمیز کنیم؟
پیش از آنکه نحوه تمیز کردن استپر را توضیح دهیم باید این نکته را بگوئیم که تمیز کردن استپر، در مورد خودروهایی که عملکرد پائینی دارند، مؤثر است و برای خودروهایی با کارکرد بالا بهتر است این قطعه سالی یک بار بررسی شده و در صورت نیاز تعویض گردد.
استپر موتور دائماً در تماس با پاشش سوخت و هوا قرار دارد؛ به همین دلیل نیز جرم میگیرد و تمیز کردن این قطعه، نقش بسزایی در عملکرد صحیح آن داشته و کاری ضروری است که از حساسیت بالایی برخوردار میباشد. برای اینکه این کار را به شیوهای صحیح و امن انجام دهید، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
- پیش از شروع هر کاری باتری خودرو را جدا کنید تا خودرو برق نداشته باشد.
- با ابزار مخصوص پیچهای استپر را باز کرده و آن را از دریچه گاز جدا کنید. اگر از پیچگوشتی نامناسب برای این کار استفاده کنید، پیچها آسیب دیده و اصطلاحاً خورده میشوند. این امر سبب میشود استپر موتور در هنگام بستن مجدد به درستی روی دریچه گاز قرار نگیرد و عملکرد درستی نداشته باشد.
- در داخل شفت استپر، چرخدندههای پلاستیکی کوچکی قرار دارند که ممکن است جابهجایی و چرخاندن سبب شکستن آنها شود. دندههای داخل شفت نیز بسیار آسیبپذیر هستند و به همین دلیل در هنگام تمیز کردن آنها باید دقت زیادی داشته باشید تا آسیبی به این دندهها و چرخدندههای ظریف وارد نشود.
- دیده میشود که گاهی حتی تعمیرکاران حرفهای نیز برای تمیز کردن استپر از بنزین استفاده میکنند. استفاده از ماده شیمیایی قویای مانند بنزین میتواند قطعات استپر را خورده و از طول عمر این قطعه بکاهد. بهترین روش استفاده از اسپریهای مخصوص این کار است. علاوه براینکه این اسپریها سبب خوردگی قطعات استپر نمیشوند، به دلیل اسپری بودن، به تمام منافذ آن نفوذ کرده و آنها را نیز تمیز میکنند. توجه داشته باشید که از تماس اسپری با دستها یا چشمان خود جلوگیری کنید.
- زمانیکه دارید استپر را تمیز میکنید باید طوری این قطعه را در دست بگیرید که تمام مواد زائدی که در هنگام تمیز کاری از آن جدا میشوند، داخل قطعه نمانده و کاملاً از آن خارج شوند.
- محل باز کردن استپر را نیز تمیز و خشک کنید.
- در اغلب اوقات بعد از باز کردن و تمیز نمودن استپر و بستن آن سرجای خود، خودرو با یک استارت روشن نمیشود، بسته به نوع خودرو باید 3 تا 5 بار سوئیچ را باز کرد و بعد از چند ثانیه آن را بست و دوباره این کار را تکرار نمود، تا استپر با کامپیوتر مرکزی خودرو هماهنگ شود.
اگر بعد از تمیز کردن استپر باز هم علائم خرابی این قطعه را دید و یا چراغ چک خودروی شما روشن شد باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
امیدواریم که مطالب ذکر شده در این مقاله برای شما مفید بوده و بتواند در بهینه سازی عملکرد خودرو ، به شما کمک نماید.
آخرین دیدگاهها